Özel Ordu Sevgi Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
Op. Dr. Haci Önder spor yaralanmaları ve diz ve kalça artroskopisi hakkında
merak edilenleri anlattı.
Sağlıklı olmanın ilk koşulu spor yapmaktır. Spor yapmanın
yaşı yoktur. Spor herkes içindir; yaşı ve cinsiyeti ne olursa olsun, insanların
kendilerini iyi ve sağlıklı hissetmesi için iyi bir yoldur. Düzenli spor
faaliyeti ister üst seviyede yarışarak ister parkta yürüyerek yapılsın, daha iyi
bir yaşam kalitesi oluşturma ve sağlığı geliştirme açısından çok yararlıdır.
Haftada en az 3-4 kere fizyolojik sınırlarımızı aşmadan spor yapmak şart!
Ancak genç yaştan itibaren çekişmeli ve rekabete
dayalı müsabakaların giderek artması buna karşılık zayıf kas ve kemik yapısı,
bazı kas gruplarını aşırı zorlamak, spor sırasındaki ani rotasyonel hareketler,
anatomik bozukluk, daha önce geçirilen yaralanmalar ve ameliyatlar, psikolojik
sorunlar, yaş ve cinsiyet gibi kişisel nedenlerin yanı sıra antrenmansız olmak,
kötü malzeme, spor kurallarına uyulmaması, elverişsiz zemin ve kötü hava
koşulları gibi çevresel etkenler spor yaralanmasına zemin oluşturur.
Sporcuların en sık yaşadığı sakatlıkların başında diz
sakatlıkları gelmektedir. Özellikle Futbol, basketbol, tenis gibi sporlarda diz
sakatlıkları daha sık görülmektedir. Koşarken aniden durma, yana dönme, pivot
hareketleri, zıplayıp yere düşmeler ve ani dönüşler sonucu sakatlık oluşabilir.
Sporcuların genellikle diz ekleminde hasar, ön çapraz bağ, iç menisküs, iç yan
bağ ve dış menisküs yaralanmalarını görüyoruz. Ayrıca spor esnasında
kalça, diz ve ayak bileği çevresinde kas ve tendon yaralanmaları olabilir.
Menisküs ya da kıkırdak sorunlarında kişi ağrıdan
şikâyetçidir. Aktivite ya da idman, koşu, diz bükme, merdiven tırmanma ve squad
egzersizleri ile ağrı artar. Diz büküldüğünde dizden ses gelebilir. Uzun süre
aynı pozisyonda oturma ya da ayakta durma bacakta rahatsızlığa neden olur ve
ilk hareket ağrılı olur. Diz şişebilir ve rahatsızlık verir. Dizde takılma,
kilitlenme olabilir. Çapraz bağ yaralanmasında ise kişi, spor sırasında dizinde
aniden bir şeyin koptuğunu farkeder ve hızla dizinde şişlik meydana gelir. Daha
sonra dizinde güvensizlik hissi öne çıkar. Bu tür sakatlanmalar tedavi
dilmediği takdirde ciddi sorunlar doğurabilir.
• Artroskopik cerrahi;
Artro eklem, skopi ise bakmak demektir. Artroskopi ekleme
bakmak anlamında kullanılır. Artroskopik cerrahi, eklemi ilgilendiren
hastalıkların tanı ve tedavisinde kullanılan minimal invazif bir
yöntemdir.
Artroskopi işlemi ile bir santimetreden küçük kesiler
kullanılarak, küçük bir kamera yardımıyla eklem içi görüntülenir. Ameliyat
sırasında, eklem içindeki yapılar 4-6 kez büyütülerek görüntü sağlanır, böylece
ayrıntılı bir tanı imkanı vardır. Artroskopi ile saptanan kıkırdak, bağ ve
menüsküs yaralanmaları gibi problemlerin tedavileri günümüzde gelişen teknoloji
ve özel aletler sayesinde aynı seansta yapılabilmektedir.
Artroskopik cerrahinin asıl yararı ameliyattan sonra
görülür. Artroskopik ameliyatlar kapalı ameliyatlar olarakta adlandırılırlar.
Tekniğin, klasik ameliyatlara göre üstünlüğü eklemin açılmamasından ileri
gelmektedir. Eklem açılmadığı için fizik tedavi ve rehabilitasyona daha erken
başlanır ve daha kolay olur. Hastaların ameliyat sonrası ağrısı, açık cerrahi
girişimlere göre çok daha azdır. Böylelikle hasta daha çabuk iyileşir, aktif
yaşamına daha erken döner. Özellikle sporcuların spora erken dönebilmeleri
büyük avantajdır. Artroskopik cerrahi ile yapılan çoğu girişimlerde (menisküs,
kıkırdak veya çapraz bağ cerrahisi) hastalar genellikle ertesi gün taburcu
olur. Artroskopik cerrahi en sık diz eklemi olmak üzere omuz, kalça, ayak
bileği, dirsek, el bileği eklemini ilgilendiren hastalıkların tedavisinde
yaygın kullanım alanı bulmuştur.
Hastanemizde yapılabilen artroskopik girişimler;
·
Diz Eklemi Hastalıklarında Artroskopi
Diz artroskopisi; ortopedik cerrahiler içerisinde günümüzde
en sık yapılanıdır. Artroskopik cerrahi, diz ekleminde sıklıkla menisküs
yırtıklarında, kıkırdak hasarında ve ön çapraz bağ yaralanmalarında kullanılır.
Yırtık menisküs parçalarının
çıkarılması veya onarımı ön ve arka çapraz bağ tamirleri, kıkırdak
sorunları için mikrokırık, mozikplasti (kıkırdak transferi) veya kıkırdak
nakli, kıkırdaktan parça ayrılmaları veya eklem farelerinin çıkarılması, diz
eklemini ilgilendiren kırıklar, patella (diz kapağı) dizilim bozukluğunun
düzeltilmesi, diz kapağı çıkıklarının tedavisi, çeşitli sebeplerle oluşan eklem
hareket kısıtlılığının açılmasında artroskopi yapılabilir.
·
Ayak bileği Hastalıklarında Artroskopi
Artroskopik cerrahi özellikle kıkırdak hasarlarında sık
uygulanmaktadır. Ayrıca burkulma sonrası meydana gelen yumuşak doku
sıkışmaları, eklem içi biyopsiler ve sinovyal zarın çıkartılması, eklemi
ilgilendiren bazı kırıklar artroskopi yardımı ile tedavi edilebilir.
·
Omuz Eklemi Hastalıklarında Artroskopi
Artroskopik cerrahi omuz ekleminde sıklıkla omuz sıkışma
sendromu ve tekrarlayan omuz
çıkıklarında ve kıkırdak hasarlarında kullanılır. Özellikle artroskopik
yapılan omuz ameliyatları, ameliyat sonrası rehabilitasyon gereksinimini ve
normal yaşama dönme süresini belirgin oranda azaltmaktadır.
Hastanemizde omuz, diz ve ayak bileği atroskopileri tanı ve
tedavi amacıyla yapılmaktadır.